dedemi kaybettiğimiz olay
olmuş mudur? evet.
osmanlı'yı buna iten sebepler var mıdır? ona da evet...
bu hassas konuya bakış açısı, ya türk nefreti ya da ermeni nefreti ile oluyor. yani, sonunda iş muhakkak "barbar türkler"e ya da "hain ermeniler"e geliyor. ben, bundan çok daha bağımsız ve alternatif bir şekilde bu konuyu irdelemek istiyorum.
ermeni soykırımı için hep 1915 tarihi referans gösterilir. bu yanlıştır. işin arka planında, 100 sene boyunca demlenen bir hayal kırıklığı ve birikmişlik vardı.
osmanlı, son 100 senesini, yüzlerce sene kontrol ettiği topraklarından yerel halkların bağımsızlık için isyan etmesiyle ve çok büyük toprak kayıplarıyla geçirmiştir. 1821 yunan isyanı ile başlayan bu birikim süreci, 1912 balkan savaşları ile bitmiştir. bu süreçte osmanlı'nın kaybettiği her yerden müslüman halk, anadaolu'ya göç etmek zorunda bırakılmıştır.
bu göçlerin en acıları balkan türkleri, tatarlar, çerkesler, çeçenler'in başına gelmiştir. ekseriyetle rusya desteğiyle isyan eden yunan, bulgar, rumen, sırp, karadağlı gibi pek çok halk vatanına geri kavuşunca, bölgedeki müslümanlar anadolu'ya sürülmüştür. hepsi de geldiğinde, içinde haklı olarak kin ve nefret ile gelmiştir.
osmanlı, bu üzücü filmlerin en kötülerini 93 harbinde ve birinci balkan savaşı'nda yaşamıştır. son yıllarında osmanlı, artık asayişin olmadığı, 5 kişinin eline mavzer alıp çete kurup her yeri soyduğu, külhanbeylerinin meteliğe kurşun attığı bir "failed state"e evrilmişti.
kurtuluş reçetesi için çok büyük bir kumar oynandı: birinci dünya savaşı. tutarsa ne ala idi, ama tutmazsa ülkenin sonu gelirdi.
işte balkan halklarının yaptığının aynısını ermeniler, ki anadolu'nun otokton halkıdır, kendi vatanları için haklı olarak istediklerinde osmanlı'nın cevabı "ben bu filmi çok izledim, bu sefer olmaz!" şeklinde idi.
her cephede savaş kaybeden osmanlı, ruslarla ittifak kuran ermenilerin üzerine çok sert bir şekilde gitti. bu, köşeye sıkışmış bir kedinin yapacakları gibidir. kediyi köşeye sıkıştırırsanız, can havliyle kendisini nasıl koruyacağını tahayyül edemezsiniz.
sonuçta herkes kaybetti. anadolu'daki ermeni kültürel mirası silindi. yüzlerce katedral, kilise, ermeni yapısı talan edildi, edilmeye de devam ediyor. türkler olarak biz, aradan geçen 100 senede hala bir istikrar tutturamadık. soykırımın aparatı kürtler de bir sürü dertle boğuşuyor.
olan herkese oldu. bundan sonra yapılması gereken, ermenistan ile türkiye arasında ticarettir. alican sınır kapısı açılırsa, hem ermenistan zenginleşir, hem de kalkınan van-kars-ığdır-ağrı yöresi sayesinde de pkk'nın beli kırılır.