önümüzdeki 10-15 yıllık dönemde uzakdoğuda hızlı büyüyen ve yüksek teknolojili ürün ihracatı sebebiyle adından çok söz ettirecek olan ülke. ekonomik liberalleşmenin canlı uygulamalarına bir kez daha şahit oluyoruz. kişi başı milli gelirde bizi geçeceklerine hiç şüphe yok. türkiye'de gdp per capita verisi yıllara göre inişli çıkışlı bir izlenim bırakıyor ancak vietnam'da ise 2000'lerin başından beri trend dimdik yukarı yönlü görünmekte.
birkaç gdp per capita verisine bakalım (veri dolar cinsinden):
1990
türkiye: 2.773
vietnam: 96
2000
türkiye: 4.278
vietnam: 394
2010
türkiye: 10.622
vietnam: 1.684
2020
türkiye: 8.638
vietnam: 3.586
2022
türkiye: 10.674
vietnam: 4.163
türkiye 2010 yılı seviyelerinde kalmış, vietnam ise kişi başına düşen milli geliri artırmaya devam etmiş. bir zamanlar bizden fakir durumda olan savaştan çıkmış güney kore de bizim önümüze geçmişti. yine geçmişinde kanlı bir savaş olan vietnam'da da çok büyük bir sürpriz olmazsa aynı durum yaşanacaktır. peki vietnam bu duruma nasıl geliyor? öncelikle sosyalist ekonomiden kurtulup piyasa ekonomisine geçtiler. sosyalizm fakirlik yaratır demiştik, onlar da farkına varmışlar. devlet şirketlerini özelleştirdiler. en çok ihracat yaptığı ürünler elektronik ürünler ve makinelerdir. öyle merterde fason ürün üretip asgari ücret 250 dolara düşsün diye ağlamıyolar. hukuk sistemiyle desteklediği yabancı yatırımcılar yıl geçtikçe artmıştır.
dünya bankasından derlediğim birkaç veri var. ama önce bizim önde olduğumuz bir veriyi paylaşacağım: gdp yani gayri safi yurtiçi hasılaya bakalım. 2022'de türkiye 900, vietnam ise 400 milyar dolarlık bir istatistiğe sahip. yani aslında bizim ekonomimiz vietnam'dan daha büyük ancak vietnam bizim şu an fersah fersah önümüzde. çünkü özellikle 2016'dan sonra ihracat rakamlarında vietnam bizim önümüzde geçiyor. biz 2022'de 350, vietnam ise 384 milyar dolarlık bir ihracat yapıyor. rakamlar belki çok ifade etmeyebilir ama yukarda ne yazmıştık. vietnamın 400 milyar dolarlık bir gdp'si var. bizim ise 900. yani bu adamların ekonomisinin yüzde 95 civarını ihracat oluşturuyor. bizde ise bu oran sadece yüzde 38. kuru yükselterek öyle çılgın ihracat yapılmıyormuş değil mi? ha diyeceksiniz ki bu ülkelerin cari açığı ne? onu da söyliyim. 2022'de vietnam 1 milyar dolar türkiye ise 48 milyar dolar cari açık vermiş. hani şu meşhur nas ekonomisi uyguladığımız bir dönem. bu işler böyle olmuyormuş demekki.
yabancı yatırım tutarlarına da bakalım. 2022 yılında vietnama doğrudan 17 milyar dolar yabancı yatırım gelmiş, türkiyeye ise 13 milyar dolar. ekonomik büyüklüğe baktığımızda çok korkunç bir sıkıntımız bulunuyor. 2022 yılında türkiyede işsizlik oranı yüzde 10, vietnamda yüzde 1.9'dur. 2022 yılında türkiyede ortalama enflasyon yüzde 72, vietnamda ise yüzde 3.2'dir.
gördüğünüz gibi matematik yalan söylemez.
birkaç gdp per capita verisine bakalım (veri dolar cinsinden):
1990
türkiye: 2.773
vietnam: 96
2000
türkiye: 4.278
vietnam: 394
2010
türkiye: 10.622
vietnam: 1.684
2020
türkiye: 8.638
vietnam: 3.586
2022
türkiye: 10.674
vietnam: 4.163
türkiye 2010 yılı seviyelerinde kalmış, vietnam ise kişi başına düşen milli geliri artırmaya devam etmiş. bir zamanlar bizden fakir durumda olan savaştan çıkmış güney kore de bizim önümüze geçmişti. yine geçmişinde kanlı bir savaş olan vietnam'da da çok büyük bir sürpriz olmazsa aynı durum yaşanacaktır. peki vietnam bu duruma nasıl geliyor? öncelikle sosyalist ekonomiden kurtulup piyasa ekonomisine geçtiler. sosyalizm fakirlik yaratır demiştik, onlar da farkına varmışlar. devlet şirketlerini özelleştirdiler. en çok ihracat yaptığı ürünler elektronik ürünler ve makinelerdir. öyle merterde fason ürün üretip asgari ücret 250 dolara düşsün diye ağlamıyolar. hukuk sistemiyle desteklediği yabancı yatırımcılar yıl geçtikçe artmıştır.
dünya bankasından derlediğim birkaç veri var. ama önce bizim önde olduğumuz bir veriyi paylaşacağım: gdp yani gayri safi yurtiçi hasılaya bakalım. 2022'de türkiye 900, vietnam ise 400 milyar dolarlık bir istatistiğe sahip. yani aslında bizim ekonomimiz vietnam'dan daha büyük ancak vietnam bizim şu an fersah fersah önümüzde. çünkü özellikle 2016'dan sonra ihracat rakamlarında vietnam bizim önümüzde geçiyor. biz 2022'de 350, vietnam ise 384 milyar dolarlık bir ihracat yapıyor. rakamlar belki çok ifade etmeyebilir ama yukarda ne yazmıştık. vietnamın 400 milyar dolarlık bir gdp'si var. bizim ise 900. yani bu adamların ekonomisinin yüzde 95 civarını ihracat oluşturuyor. bizde ise bu oran sadece yüzde 38. kuru yükselterek öyle çılgın ihracat yapılmıyormuş değil mi? ha diyeceksiniz ki bu ülkelerin cari açığı ne? onu da söyliyim. 2022'de vietnam 1 milyar dolar türkiye ise 48 milyar dolar cari açık vermiş. hani şu meşhur nas ekonomisi uyguladığımız bir dönem. bu işler böyle olmuyormuş demekki.
yabancı yatırım tutarlarına da bakalım. 2022 yılında vietnama doğrudan 17 milyar dolar yabancı yatırım gelmiş, türkiyeye ise 13 milyar dolar. ekonomik büyüklüğe baktığımızda çok korkunç bir sıkıntımız bulunuyor. 2022 yılında türkiyede işsizlik oranı yüzde 10, vietnamda yüzde 1.9'dur. 2022 yılında türkiyede ortalama enflasyon yüzde 72, vietnamda ise yüzde 3.2'dir.
gördüğünüz gibi matematik yalan söylemez.
